Dzisiaj porozmawiamy więcej o terapii w szkole oraz o samej pracy logopedy z neurologopedą Pauliną Malinowską.

Pogaduszki: Jakie formy wsparcia logopedycznego są dostępne w szkołach podstawowych dla uczniów klas 1-3?

Paulina Malinowska: W szkołach podstawowych dostępna jest terapia logopedyczna dla dzieci, jednak ze względu na liczbę uczniów wymagających takiego wsparcia, zajęcia takie często odbywają się w formie grupowej. Niestety nierzadko jest potrzeba dodatkowego wsparcia poza szkołą, dlatego dobry logopeda dziecięcy to często konieczność, aby uchronić dziecko przed problemami, które mogą narastać.

Pogaduszki: Jak często i w jakiej formie powinny odbywać się zajęcia logopedyczne dla dzieci w tym wieku?

Paulina Malinowska: Idealną formą pomocy byłaby terapia odbywająca się minimum raz w tygodniu i w formie indywidualnych zajęć. Na szczęście teraz coraz częściej terapia logopedyczna jest online, czy w modelu hybrydowym (np. 3 spotkania online i 1 spotkanie stacjonarnie), co znacząca zwiększyło jej dostępność.

Pogaduszki: W jaki sposób logopeda współpracuje z nauczycielami i rodzicami, aby wspierać rozwój mowy dziecka?

Paulina Malinowska: Logopeda współpracuje z nauczycielami poprzez wzajemną obserwację uczniów. Nieoceniona jest pomoc nauczyciela, który najwięcej przebywa z uczniami i ma możliwość zaobserwowania mowy dziecka w różnych warunkach. Zarówno podczas lekcji, ale także przerw, zabawy, wycieczek. Nauczyciel często wskazuje logopedzie, z którymi uczniami warto przeprowadzić diagnozę i zaplanować plan terapii logopedycznej. Logopeda dziecięcy często też daje nauczycielowi wskazówki jak reagować na problemy logopedyczne uczniów, jak wspierać w trakcie lekcji aby zminimalizować skutki tych problemów. Współpraca z rodzicami również jest ważna. Zazwyczaj odbywa się przez konsultacje w szkole, rozmowy telefoniczne, rozmowy online oraz prowadzenie zeszytu logopedycznego, w którym znajdują się materiały do utrwalania w domu oraz wskazówki do pracy. 

Zaangażowanie rodziców i nauczycieli

Pogaduszki: Jak rodzice mogą wspierać dziecko z problemami logopedycznymi w domu?

Paulina Malinowska: Najważniejsze jest wsparcie emocjonalne, akceptacja tych problemów, stosowanie się do wskazówek logopedy. W terapii logopedycznej niezwykle ważne jest utrwalanie materiału w domu w komfortowych dla dziecka warunkach, dlatego regularne wykonywanie ćwiczeń logopedycznych wraz z rodzicami jest kluczowe. Terapia powinna być dla dziecka przyjemna, wszelka presja otoczenia może powodować regres lub zatrzymanie postępów. Bardzo często ćwiczenia logopedyczne są w formie zabawy, co znacząca ułatwia ich realizację i zachęca dzieci do ich wykonywania.

Pogaduszki: Jakie działania może podjąć nauczyciel, aby pomóc dziecku z trudnościami logopedycznymi w klasie?

Paulina Malinowska: Nauczyciel powinien wykazać się niezwykłą delikatnością i wyrozumiałością względem ucznia z trudnościami logopedycznymi. Uczeń powinien być zachęcany do mówienia i chwalony za chęć aktywnego uczestnictwa w lekcji i robione postępy w terapii. Na pewno nauczyciel powinien podjąć wszelkie starania, by nie stawiać ucznia w niekomfortowych sytuacjach, nie oceniać go przez pryzmat tych problemów. Ważne jest również wsparcie emocjonalne oraz edukacja innych uczniów jak wspierać i reagować na takie trudności u innych dzieci. 

Pogaduszki: Czy istnieją konkretne ćwiczenia lub gry, które rodzice mogą wykorzystać w domu, aby wspierać rozwój mowy?

Paulina Malinowska: Tak, jak wspominałam wcześniej ćwiczenia logopedyczne w formie zabawy są bardzo ważnym elementem terapii. Istnieje bardzo dużo takich ćwiczeń i gier więc trudno przytoczyć tu wszystkie, ponieważ ogranicza nas jedynie wyobraźnia. Warto np. utrwalać materiał językowy przez logopedyczne memory, możemy stworzyć własną grę planszową, w której na poszczególnych polach będą utrwalane wyrazy. Okazji do ćwiczeń możemy szukać w codziennych sytuacjach np. wracając z zakupów dziecko może z rodzicami powtarzać ćwiczoną głoskę.

Uwielbiana przez dzieci jest zabawa w zamianę ról, kiedy to rodzic mówi wyrazy nieprawidłowo, a dziecko poprawia rodzica. Nieocenione są również wszelkie gry planszowe, kostki z obrazkami do tworzenia opowiadań itp.

Kolejnym przykładem zabawy jest np. wyszukanie jak najwięcej nazw przedmiotów w domu, które zaczynają się na daną głoskę np. sz lub wymyślanie śmiesznych zdań np. Żyrafa Żaneta żongluje żółtymi żabami leżakując nad rzeką. 

Warto wspomnieć tu o zabawach oddechowych np. dmuchanie na świeczkę, puszczanie baniek czy ćwiczeniach artykulacyjnych (śmieszne miny, unoszenie języka w kierunku nosa itp.), które mają ogromny wpływ na sprawność aparatu mowy a co za tym idzie również na mowę. 

Pamiętajmy, że najlepiej wspieramy mowę, gdy poświęcamy dziecku czas, rozmawiamy z nim, aktywnie go słuchamy, razem spacerujemy, bawimy się, gotujemy, czytamy książki itp. Z doświadczenia wiem, że praca w formie zabawy, utrwalanie materiału tak, aby dziecko nie odczuwało, że właśnie ćwiczymy, przynosi dużo lepsze efekty niż ciągłe powtarzanie przy biurku. 

Wyzwania i sukcesy w terapii

Pogaduszki: Jakie wyzwania pojawiają się najczęściej w terapii logopedycznej dzieci w wieku szkolnym?

Paulina Malinowska: Myślę, że najczęściej wyzwaniem jest zainteresowanie i zachęcenie dziecka do terapii logopedycznej. Warto więc poznać jego zainteresowania, hobby. Kolejnym wyzwaniem jest aktywna współpraca rodziców i zaangażowanie w utrwalaniu materiału w domu. Niestety sama terapia raz w tygodniu to za mało, by uzyskać rezultaty. Dlatego aplikacja, taka jak Pogaduszki jest ciekawą opcją, aby w sposób interaktywny zainteresować dzieci ćwiczeniami logopedycznymi.

Pogaduszki: Czy widoczne są różnice w postępach u dzieci, które zaczynają terapię w młodszym wieku w porównaniu z tymi, które zaczynają w szkole?

Paulina Malinowska: Zdecydowanie tak, im wcześniej podjęta terapia tym lepsze rezultaty. Warto pamiętać, że w szkole dochodzą kolejne obowiązki, więc na terapię logopedyczną mamy już zdecydowanie mniej czasu. Kolejną przeszkodą jest utrwalenie nieprawidłowych nawyków. Reagując wcześnie jest dużo łatwiej wyprowadzić dziecko z trudności logopedycznych, ponieważ wady nie są jeszcze utrwalone. Zdarza się, że wystarczy kilka spotkań, by dziecko zaczęło mówić prawidłowo. U dziecka w wieku szkolnym możemy potrzebować zdecydowanie więcej czasu na pierwsze efekty. Dlatego jeśli chcielibyśmy odpowiedzieć sobie na pytanie – Kiedy iść do logopedy? Odpowiedź brzmi: jak najszybciej i warto to zrobić więcej niż raz na różnych etapach rozwoju. W najlepszym wypadku utwierdzimy się w przekonaniu, że nasze dziecko nie ma problemów, a w nieco gorszym będziemy mogli wcześnie zacząć terapię, która szybciej doprowadzi do oczekiwanych rezultatów.

Pogaduszki: Jakie sukcesy w terapii logopedycznej są najbardziej satysfakcjonujące?

Paulina Malinowska: Dla mnie najbardziej satysfakcjonująca jest radość dziecka, gdy uda się np. powtórzyć głoskę, której wcześniej nie było w mowie. Daje to dziecku i logopedzie ogrom motywacji do dalszej pracy. Ta radość dziecka, uświadomienie sobie, że warto ćwiczyć i utrwalać materiał jest piękna. 

Ale ogromnym sukcesem jest także rosnąca pewność siebie dziecka, wiara w swoje możliwości i akceptacja trudności, które wcale nie czynią dziecka gorszym od innych. 

Pogaduszki: Bardzo dziękujemy za rozmowę
Paulina Malinowska: Również dziękuję


>>> WYWIAD - CZĘŚĆ 1 <<<